Jak chyba wszystkie produkty znajdujące się w powszechnym obrocie handlowym, także jajka podlegają pewnym klasyfikacjom, które w zamyśle mają pomóc konsumentom dokonać właściwego wyboru. Wprawdzie w handlu detalicznym dostępne powinny być wyłącznie jajka klasy A, ale warto poznać także inne grupy – w końcu nie zawsze kupujemy jajka w sklepie -popularne w Polsce targowiska pozwalają kupić je prosto od hodowcy.

Przed sprzedażą jajka poddawane są kategoryzacji. Rozróżnia się trzy ich klasy:

- klasa A – są to świeże jaja, które nie mogą zostać umyte ani w żaden inny sposób przeczyszczone przed sprzedażą. Ich skorupka nie została w żaden sposób uszkodzona, a białko jest przezroczyste i klarowne. A ponieważ jajka te są przeznaczone do sprzedaży detalicznej, to i wymagania wobec nich są zdecydowanie najostrzejsze, a mianowicie: wysokość komory powietrznej nie może przekroczyć 6 mm, żółtko musi być słabo widoczne w trakcie prześwietlenia, tarcza zarodkowa nie powinna być rozwinięta, a samo jajko musi być pozbawione obcych zapachów. Prawdziwym delikatesem są jajka zaliczane do kategorii “A-ekstra”. Jest ona zarezerwowana dla jaj zapakowanych nie później niż 7 dni temu, z komorą powietrzną nie większą niż 4 mm;

- klasa B – to jajka utrwalone. Mogą być w pewnym stopniu przybrudzone, ale, podobnie jak w jajkach klasy A, ich skorupka jest w nienaruszonym stanie. Samo białko powinno być przejrzyste, bez żadnych obcych ciał;

- klasa C – są to jaja niesortowane, stosowane wyłącznie w przemyśle.

Dodatkowo jajka klasy A od 20 lat podlegają klasyfikacji ze względu na ich wagę:

- XL – jajka o masie równej lub większej od 73g;

- L – od 63g do 73g;

- M – od 53g do 63g;

- S – lżejsze niż 53g.

Oczywiście, poza wagą i ilością poszczególnych składników odżywczych, jajka te nie różnią się od siebie niczym - mają taki sam smak, taki sam pozytywny wpływ na nasze zdrowie, jak i równie dobrze nadają się do wypieków.

Na skorupkach jaj klasy A, czyli tych możliwych do zakupu detalicznego, można niekiedy zauważyć szereg cyfr i liter – to tzw. „numery wyróżniające”. Składają się one z:

- kodu systemu chowu – określa, w jakich warunkach hodowane są kury, od których dane jajka pochodzą. 0 oznacza produkcję ekologiczną, 1 to jaja z wolnego wybiegu, 2 z kolei wskazują na chów ściółkowy, natomiast 3 to chów klatkowy.

- kod państwa członkowskiego Unii Europejskiej – w przypadku Polski to litery „PL”;

- weterynaryjny numer identyfikacyjny fermy, z której pochodzą jajka – tworzące go cyfry kryją za sobą: kod województwa, kod powiatu, kod zakresu działalności oraz kod fermy w danym powiecie. Każdy z tych kodów składa się z dwóch kolejnych cyfr i tak też należy je odczytywać. Zresztą, zobaczmy to na przykładzie.

Jak widać, na samym początku znajdujemy kod systemu chowu , oddzielony myślnikami jest kod kraju pochodzenia, a za nim 8 kolejnych cyfr, z czego 14 jest kodem województwa, 37 to kod powiatu, 13 - kod zakresu działalności, a 53 jest kodem fermy w danym powiecie.

Obowiązek znakowania nakłada na producentów (lub na pierwszy zakład pakowania jaj) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 roku w sprawie znakowania środków spożywczych. Takim kodem muszą zostać “przyozdobione” niemal wszystkie jajka, znajdujące się w obrocie detalicznym - także te, które sprzedawane są na popularnych u nas rynkach warzywnych. Napisaliśmy “niemal wszystkie”, bo rzeczywiście niekiedy możemy natrafić na jajka bez żadnego kodu. Czy to oznacza, że powinniśmy ich unikać? Nie zawsze, ponieważ z obowiązku znakowania zwolnieni są producenci o niewielkiej skali działania (posiadający do 50 kur niosek) oraz sprzedający jajka tylko na terenie własnego powiatu i powiatów sąsiednich. Ale w takim przypadku, w miejscu sprzedaży takich jajek, muszą być udostępnione wszystkim zainteresowanym informacje odnośnie nazwy i adresu gospodarstwa, z którego pochodzą, bądź też imię, nazwisko oraz adres ich producenta.

Obowiązkowi znakowania podlegają także jajka klasy B, przeznaczone na eksport, choć wymagane symbole są o wiele mniej skomplikowane, niż w przypadku jajek wyższej klasy. Na ich skorupce musi znajdować się litera “B”, z wytyczonym wokół niej okręgiem (o średnicy min. 12 mm). Niekiedy znak ten zastępowany jest łatwo zauważalnym kolorowym punktem, o średnicy 5 mm. Okrąg ten oznacza jajka, które nie były utrwalane lub chłodzone w warunkach obniżonej temperatury (poniżej 5OC). Jeżeli jednak jajka zostały poddane utrwaleniu, wówczas litera “B” jest wpisana w trójkąt równoboczny (o długości boku min. 10 mm). Z kolei w przypadku jajek utrwalonych, na ich skorupce znajdziemy literkę “B” w rombie (o przekątnych 16 mm oraz 7 mm).

Również na jajkach klasy C odnajdziemy odpowiedni znak. Jest to, jak można się łatwo domyślić, literkę “C” umieszczoną w okręgu (średnica - 12 mm). I w przeciwieństwie do jajek pozostałych klas, w tym przypadku nie ma już więcej możliwych kombinacji.

Jak widać rozmaitych symboli i cyferek mamy na jajkach całkiem sporo. A t jeszcze nie koniec - odrębne zasady znakowania mają również wytłaczanki. Jeżeli jesteście ich ciekawi, śledźcie nasz blog - już niedługo pojawi się na nim kilka słów na ten temat.